Anasayfa
Öğle üzeri herkes damadın anne ve babasını tebrik etmek üzere geri eve gelirler ve en iyi bir şekilde ağırlanırlar. Akşama doğru yine gece yarışma kadar devam edecek danslara başlanır. Bu eğlenceler günlerce sürer.
Bütün bu eğlenceler yapılırken damat, daha önce yazdığımız gibi, bir arkadaşının evinde saklanır. Kaldığı evde hanenin öz oğlundan daha çok ilgi ve saygı görür, ağırlanır. Tüm ev onun emrine amadedir, hane sahipleri bir nevi onun anne ve babası yerine geçerler. O da bu süre içinde
"kan" diye adlandırır, yani evin evlatlık çocuğu anlamına gelir, bu töre çok kutsaldır.
Bu evden damada bir "Şavekot" verilir, bu uğurlayıcı anlamına gelir. Bu kişi damadın genellikle kendi yaşıtı bir genç veya akrabasıdır. Görevi ise "Kan"a her konuda yardımcı olmaktır. Damadı vaktinde yatırıp vaktinde uyandırmak evde bulunduğunu gizli tutmak, yaşlı erkeklerle karşılaşmasını
önlemek. Çünkü düğün bitene kadar damat onlardan saklanmak zorundadır. "Şavekot", damadı yatırmışsa bahçede nöbet tutmalı, onun odasının uzağına gitmemelidir. Gündüzleri de damadı eğlendirmekle görevlidir. "Şavekot" gelinin kardeşi yerine geçer, damat bütün gün Şavekot ile birlikte çiftliklere ve çevredeki mandıralara gider, buralardan hediyeler alır. Bu bazen; bir koyun, bir buzağı hatta bir boğa ve bir at olabilir. Bu hediyenin adı Kabardeyce "şağe"dir, anlamı da "kızartma"dır. Damada bir kaç koyun hediye edilmişse birini eve, diğerini akrabalarına gönderir, kendi ihtiyacı için sadece bir tane ayırır.
Akşama damadın arkadaşları gelir ve ona mutluluk dileğinde bulunurlar. İçki içilir, şarkılar söylenir ve sohbet edilir. Gece yarısına doğru misafirler dağılınca damat, şavekot tarafından evine getirilir. Gelinin yanında, gelinin odasında, gelinin arkadaşından başka kimse olmadığını öğrenen Şavekot, damadı odasına getirir daha sonra odadan çıkar ve bahçede nöbet tutar.
Şavekot, sabahın ilk ışıklarıyla damadı uyandırır, damat odadan çıkarken gelinin korsasını alır ve kız tarafından gelen uğurlayıcıya verir, gelinin yanında yine gelinin arkadaşı olan kız gelir. Damat ilk üç gece, gelinin üst çamaşırlarını çıkarmakla yükümlüdür. Ayakta duran gelinin önce üzerindeki örtüyü alır, şapkayı çıkarır, vücudunun üst kısmındaki giysileri çıkardıktan sonra bir sandalyeye oturtup ayakkabılarını çıkarır, en önemlisi de korsedir. Korseye hiç zarar verilmeden çıkarılması zorunludur. Korseyi genç kız evlenene kadar taşır. Korse, genellikle kırmızı maroken deriden yapılır ve çok dardır. Ön kısmından iki askı ile omuzlar üzerinden arkaya iliklenir, bu da korsenin arkaya kaymasını önler. Ön kısmı çaprazlama olarak kordonla örülüdür. Bu kordonun ucu iyice saklanır, bazı kızlar bunu bilerek çabuk bulunmaması için ustaca saklarlar. Bu uçlar bulunmadan korsenin çıkarılması mümkün değildir. Kesmek veya en ufak bir şekilde yaralamak söz konusu olamaz; çünkü bu korseyi alan uğurlayıcı, bunu ya kız kardeşine ya da yakın bir akrabasına hediye edecektir. Eğer korse, herhangi bir suretle yaralanmışsa, damat arkadaşları arasında böbürlenemez. Gelin, ilk üç gece kocasıyla hiç konuşmaz. Dördüncü gece kocası, üstünü çıkarmadan, sanki uyunmak istemiyormuşçasına odaya girer. Gelin, onun üstünü çıkarmak zorunda kalır. Bu gece ilk defa kocasıyla konuşabilir.
Bir hafta sonra "Vineyişe" denilen gelinin odasından çıkarılması şenliği başlar. Bu zamana kadar kendi odasından çıkmayan gelin, şimdi evin oturma odasına alınır. Bu nedenle köy gençleri toplanır ve bir kurban kesilip postu eşiğe serilir, gelin bunun üzerinden geçmek zorundadır. Bağırıp çağırma, şarkı söyleme ve silah sesiyle gelin, iki kadın tarafından eşikten geçirilir. Gelin baştan aşağıya bir örtüyle örtülüdür, yüksek takunya giyerek yürüdüğü içinde boyu, çok uzunmuş görülür.
Gelin, zaman zaman duraklar ve kızlar dans ederler, genç kadın oturma odasına getirilence bir duvara yaslatılır ve üzerinden örtü alınıp ağzına bir parmak tatlı verilir. Bu tatlı onun evdeki hayatının tatlı olması anlamına gelir. Genellikle bu tatlı, tereyağı ve bal karışımıdır. Ardından tatlı tabağı köyün gençlerine verilir, onlarda bu tabağa hücum ederler, kapışırlar ve tabağı kırarlar.
Genç kadının götürüldüğü odada hiç erkek yoktur. Yaşlı kadınlara "boza" verilir. Kadınlar büyük taslardaki bozayı içtikten sonra gelini eğlendirmeye başlarlar. İçlerinden bazıları dans eder. Kısa bir zaman sonra da dışarıda düğün şarkısı olan "O Ridade" söylenmeye başlanır, genç kadın evden dışarıya alınır. Gelin, dışarı çıkarılınca, damda bulunan bir delikanlı gelinin başına fındık, fıstık, pasta ve şeker döker. Bunlar çevrede bulunanlarca kapışılır. Ardından gelin eve geri alınır ve sessizlik olur. Esas bundan sonra yeme içme ve dans başlar ve gece geç vakte kadar devam eder.
Aradan bir kaç gün geçince damadın, evine geri kabul edilme merasimi başlar. Merasim normalde akşamları olur ve köyün genç kızları eve toplanıp dans ederler. Bu sırada genç erkekler biraz içki içtikten sonra damadın saklandığı eve girerler. Ev sahibine teşekkür edildikten sonra damadı alıp yola çıkarlar. Damat, hoşnutluğunun simgesi olarak kaldığı aileye bir öküz ya da bir at hediye eder. Şarkılar ve tüfek atışları altında genç erkek kendi evine getirilir. Bu arada, evde bir kaç koyun kurban edilmiştir ve çokça da boza hazırlanmıştır. Yenilir, içilir, eğlenilir. Kalan bozanın bir kısmı taslara ve testiye doldurulur, balla tatlandırılır ve içilir.
Ayrıca damadın sağdıç olarak kaldığı ev sahipleri için özel yemek hazırlanmıştır. Yaşlılar, genç kız ve erkekler odada karşılıklı dizilirler. Damadın anne ve babası da yanlarına bir thamade yan yana dikilirler. Gençler, kapının bulunduğu duvar dibine sıralanır. Thamadenin elinde boza tası vardır. Thamade: "Sevgili oğul, sen bize, bu zamana kadar özlemini duyduğumuz şeyi verdin. Sen yanlış yaptığını sanıp bizlerden saklandın. Fakat yanılıyorsun. Sen bize büyük sevinç verdin, bunun karşılığı olarak şu bozayı kabul et! Gel, aramıza katıl ve bunu iç" der. Herkes büyük bir heyecanla beklerken, damat gelir, yaşlı adamın elinden buzağıyı alır ve şavekotun başından aşağıya döker, ardından hemen dışarıya çıkar ve bahçedeki arkadaşlarıyla yeme, içme faslına başlar. Aradan biraz zaman geçtikten sonra damat yatmaya gider. Arkadaşları ise sabaha kadar yer, içer, eğlenir.
Ertesi gün yine bir içki faslı başlar. Saat 10.00'a doğru bir arabaya iki öküz koşulur ve köy içinde tavuk toplamak için gezilir. Gençler, sopalarla silahlanıp arabaya eşlik ederler. Her önünde durdukları hane bir tavuk ya da horoz vermek zorundadır. Akşama doğru araba, dolu olarak geri gelir. Bu tavuklar pişirilir ve kızartılır. Ertesi gün de köyün genç kızları ve kadınlar, yaşlı kadınlar; düğünün kadınlar günü yemeğinde toplanırlar. Genç damadı, genç kızlar anasının yanına getirirler. Anası ona bir tas boza
verir. Damat sedire oturtulur ve bu merasim ile damadın aileye tekrardan alınma töreni de son bulur.
Fakat daha eğlence ve içmenin sonu gelmemiştir. Takriben iki gün sonra yeni çiftlerin evinde "Şınak Gegerez" denilen tahtadan yapılmış bir tası elde döndürme oyunu başlar. Bunun için köy gençleri küçük daireler oluştururlar ve dairelerin ortasına boza dolu bir tahta tas koyarlar, bir el hareketi ile bu tası döndürmeye başlarlar. Tas, kimin önünde dönmez durursa boza dolu tası içmek zorundadır. Boşalan tas tekrar doldurulur ve aynı oyun yeni baştan başlar, ta ki hazırlanan bütün boza tükenene kadar. Sonra herkes evine gider.
Bütün bu eğlenceler yapılırken damat, daha önce yazdığımız gibi, bir arkadaşının evinde saklanır. Kaldığı evde hanenin öz oğlundan daha çok ilgi ve saygı görür, ağırlanır. Tüm ev onun emrine amadedir, hane sahipleri bir nevi onun anne ve babası yerine geçerler. O da bu süre içinde
"kan" diye adlandırır, yani evin evlatlık çocuğu anlamına gelir, bu töre çok kutsaldır.
Bu evden damada bir "Şavekot" verilir, bu uğurlayıcı anlamına gelir. Bu kişi damadın genellikle kendi yaşıtı bir genç veya akrabasıdır. Görevi ise "Kan"a her konuda yardımcı olmaktır. Damadı vaktinde yatırıp vaktinde uyandırmak evde bulunduğunu gizli tutmak, yaşlı erkeklerle karşılaşmasını
önlemek. Çünkü düğün bitene kadar damat onlardan saklanmak zorundadır. "Şavekot", damadı yatırmışsa bahçede nöbet tutmalı, onun odasının uzağına gitmemelidir. Gündüzleri de damadı eğlendirmekle görevlidir. "Şavekot" gelinin kardeşi yerine geçer, damat bütün gün Şavekot ile birlikte çiftliklere ve çevredeki mandıralara gider, buralardan hediyeler alır. Bu bazen; bir koyun, bir buzağı hatta bir boğa ve bir at olabilir. Bu hediyenin adı Kabardeyce "şağe"dir, anlamı da "kızartma"dır. Damada bir kaç koyun hediye edilmişse birini eve, diğerini akrabalarına gönderir, kendi ihtiyacı için sadece bir tane ayırır.
Akşama damadın arkadaşları gelir ve ona mutluluk dileğinde bulunurlar. İçki içilir, şarkılar söylenir ve sohbet edilir. Gece yarısına doğru misafirler dağılınca damat, şavekot tarafından evine getirilir. Gelinin yanında, gelinin odasında, gelinin arkadaşından başka kimse olmadığını öğrenen Şavekot, damadı odasına getirir daha sonra odadan çıkar ve bahçede nöbet tutar.
Şavekot, sabahın ilk ışıklarıyla damadı uyandırır, damat odadan çıkarken gelinin korsasını alır ve kız tarafından gelen uğurlayıcıya verir, gelinin yanında yine gelinin arkadaşı olan kız gelir. Damat ilk üç gece, gelinin üst çamaşırlarını çıkarmakla yükümlüdür. Ayakta duran gelinin önce üzerindeki örtüyü alır, şapkayı çıkarır, vücudunun üst kısmındaki giysileri çıkardıktan sonra bir sandalyeye oturtup ayakkabılarını çıkarır, en önemlisi de korsedir. Korseye hiç zarar verilmeden çıkarılması zorunludur. Korseyi genç kız evlenene kadar taşır. Korse, genellikle kırmızı maroken deriden yapılır ve çok dardır. Ön kısmından iki askı ile omuzlar üzerinden arkaya iliklenir, bu da korsenin arkaya kaymasını önler. Ön kısmı çaprazlama olarak kordonla örülüdür. Bu kordonun ucu iyice saklanır, bazı kızlar bunu bilerek çabuk bulunmaması için ustaca saklarlar. Bu uçlar bulunmadan korsenin çıkarılması mümkün değildir. Kesmek veya en ufak bir şekilde yaralamak söz konusu olamaz; çünkü bu korseyi alan uğurlayıcı, bunu ya kız kardeşine ya da yakın bir akrabasına hediye edecektir. Eğer korse, herhangi bir suretle yaralanmışsa, damat arkadaşları arasında böbürlenemez. Gelin, ilk üç gece kocasıyla hiç konuşmaz. Dördüncü gece kocası, üstünü çıkarmadan, sanki uyunmak istemiyormuşçasına odaya girer. Gelin, onun üstünü çıkarmak zorunda kalır. Bu gece ilk defa kocasıyla konuşabilir.
Bir hafta sonra "Vineyişe" denilen gelinin odasından çıkarılması şenliği başlar. Bu zamana kadar kendi odasından çıkmayan gelin, şimdi evin oturma odasına alınır. Bu nedenle köy gençleri toplanır ve bir kurban kesilip postu eşiğe serilir, gelin bunun üzerinden geçmek zorundadır. Bağırıp çağırma, şarkı söyleme ve silah sesiyle gelin, iki kadın tarafından eşikten geçirilir. Gelin baştan aşağıya bir örtüyle örtülüdür, yüksek takunya giyerek yürüdüğü içinde boyu, çok uzunmuş görülür.
Gelin, zaman zaman duraklar ve kızlar dans ederler, genç kadın oturma odasına getirilence bir duvara yaslatılır ve üzerinden örtü alınıp ağzına bir parmak tatlı verilir. Bu tatlı onun evdeki hayatının tatlı olması anlamına gelir. Genellikle bu tatlı, tereyağı ve bal karışımıdır. Ardından tatlı tabağı köyün gençlerine verilir, onlarda bu tabağa hücum ederler, kapışırlar ve tabağı kırarlar.
Genç kadının götürüldüğü odada hiç erkek yoktur. Yaşlı kadınlara "boza" verilir. Kadınlar büyük taslardaki bozayı içtikten sonra gelini eğlendirmeye başlarlar. İçlerinden bazıları dans eder. Kısa bir zaman sonra da dışarıda düğün şarkısı olan "O Ridade" söylenmeye başlanır, genç kadın evden dışarıya alınır. Gelin, dışarı çıkarılınca, damda bulunan bir delikanlı gelinin başına fındık, fıstık, pasta ve şeker döker. Bunlar çevrede bulunanlarca kapışılır. Ardından gelin eve geri alınır ve sessizlik olur. Esas bundan sonra yeme içme ve dans başlar ve gece geç vakte kadar devam eder.
Aradan bir kaç gün geçince damadın, evine geri kabul edilme merasimi başlar. Merasim normalde akşamları olur ve köyün genç kızları eve toplanıp dans ederler. Bu sırada genç erkekler biraz içki içtikten sonra damadın saklandığı eve girerler. Ev sahibine teşekkür edildikten sonra damadı alıp yola çıkarlar. Damat, hoşnutluğunun simgesi olarak kaldığı aileye bir öküz ya da bir at hediye eder. Şarkılar ve tüfek atışları altında genç erkek kendi evine getirilir. Bu arada, evde bir kaç koyun kurban edilmiştir ve çokça da boza hazırlanmıştır. Yenilir, içilir, eğlenilir. Kalan bozanın bir kısmı taslara ve testiye doldurulur, balla tatlandırılır ve içilir.
Ayrıca damadın sağdıç olarak kaldığı ev sahipleri için özel yemek hazırlanmıştır. Yaşlılar, genç kız ve erkekler odada karşılıklı dizilirler. Damadın anne ve babası da yanlarına bir thamade yan yana dikilirler. Gençler, kapının bulunduğu duvar dibine sıralanır. Thamadenin elinde boza tası vardır. Thamade: "Sevgili oğul, sen bize, bu zamana kadar özlemini duyduğumuz şeyi verdin. Sen yanlış yaptığını sanıp bizlerden saklandın. Fakat yanılıyorsun. Sen bize büyük sevinç verdin, bunun karşılığı olarak şu bozayı kabul et! Gel, aramıza katıl ve bunu iç" der. Herkes büyük bir heyecanla beklerken, damat gelir, yaşlı adamın elinden buzağıyı alır ve şavekotun başından aşağıya döker, ardından hemen dışarıya çıkar ve bahçedeki arkadaşlarıyla yeme, içme faslına başlar. Aradan biraz zaman geçtikten sonra damat yatmaya gider. Arkadaşları ise sabaha kadar yer, içer, eğlenir.
Ertesi gün yine bir içki faslı başlar. Saat 10.00'a doğru bir arabaya iki öküz koşulur ve köy içinde tavuk toplamak için gezilir. Gençler, sopalarla silahlanıp arabaya eşlik ederler. Her önünde durdukları hane bir tavuk ya da horoz vermek zorundadır. Akşama doğru araba, dolu olarak geri gelir. Bu tavuklar pişirilir ve kızartılır. Ertesi gün de köyün genç kızları ve kadınlar, yaşlı kadınlar; düğünün kadınlar günü yemeğinde toplanırlar. Genç damadı, genç kızlar anasının yanına getirirler. Anası ona bir tas boza
verir. Damat sedire oturtulur ve bu merasim ile damadın aileye tekrardan alınma töreni de son bulur.
Fakat daha eğlence ve içmenin sonu gelmemiştir. Takriben iki gün sonra yeni çiftlerin evinde "Şınak Gegerez" denilen tahtadan yapılmış bir tası elde döndürme oyunu başlar. Bunun için köy gençleri küçük daireler oluştururlar ve dairelerin ortasına boza dolu bir tahta tas koyarlar, bir el hareketi ile bu tası döndürmeye başlarlar. Tas, kimin önünde dönmez durursa boza dolu tası içmek zorundadır. Boşalan tas tekrar doldurulur ve aynı oyun yeni baştan başlar, ta ki hazırlanan bütün boza tükenene kadar. Sonra herkes evine gider.
