Anasayfa
Caharkale'de yapılan 23 Şubat 1944 yas törenlerine katılan sürgünün mağdurları acı günleri anlattı.
Gudermesli Saidat Murtazaliyeva'nın hafızasında hala dipdiri olan anılarında tüyler ürpertici bir perdeyi şöyle araladı:
"O soğuk günlerde sekiz yaşındaydım, ama yaşıma bakmaksızın sürgüne götürüldüğümü anladım. Vagonumuzda, (tabi böyle adlandırılabilirse, çünkü daha çok bakımsız bir domuz ahırına benziyordu) çoğunlukta kadın vardı. Ve adını hatırlamıyorum ama doğum yapmak üzere olan bir kadın aramızdaydı. Gece sancısı başladı, güzel bir ikiz doğurdu, kız ve oğlan. Sabahleyin cesetleri toplamaya başladıklarında kadın askerlerden yeni doğan bebeklerini kum çuvalının altına sakladı. Ama bebeğin ağlaması kadını ele verdi. Oğlunu kurtarmak için kadın canavarlara kız bebeği verdi ve subaylar ölene kadar ayakları ile bebeği dövdüler. Bugüne kadar halen böyle bir şeyin nasıl yapabileceğini anlamıyorum. Kadının sabaha kadar yaşayabileceğini düşünmemiştim. Ama yüzünde gözyaşı bile yoktu. Çünkü gözyaşını bu olaydan birkaç gün önce kocası ve iki erkek kardeşi öldürüldüğünde tüketmişti. Onun artık kızının hayatı karşılığında kurtardığı yeni doğan oğlundan başka kimsesi yoktu. Götürüldüğümüz Kazakistan'da onu iki kez daha gördüm. Son gördüğümde kocası, iki erkek kardeşi ve kızı için hazırladığı boş mezarların başındaydı".
89 yaşındaki Mesirbek Ganaşev de göz yaşlarını gizlemeden konuştu: "23 Şubat'ta Çeçen ve İnguşların Kazakistan, Sibirya ve Orta Asya'ya sürülüşlerinin 63. yıldönümü. Şubat 1944 kardeş halkların tarihinde kara bir sayfa. Yolda her gün açlık ve soğuktan insanlar öldü, demir vagonlar sadece cesetleri almak için açıldı ve çok nadir olarak kova ile vagona su almaya müsaade ettiler. Daha çok da uzun mesafelerde bulunan istasyonlardan kar almaya izin verdiler. Tüm halk Stalin rejiminin esiri oldu. Dana ahırı vagon dar idi, yatacak hiçbir yer yoktu, insanlar oturarak zor sığıyordu, bundan dolayı sırayla yatmak gerekiyordu, sadece çok ağır olanlar dinleniyordu. Birçoğu hasta idi, özellikle de çocuklar. Beş yaşındaki bir erkek çocuğunu hatırlıyorum. Ateşi vardı ve su istiyordu. İstasyonların birinde çocuğun annesi onu vagona bakan subaya yaklaştırdı. Hiç değilse oğlu için kar almayı rica etti. Kadının yalvarışına vagonda bulunan ihtiyarlar da katıldı. O zaman asker ağlayan çocuğu kaptı ve vagondan çıktı. Biz hepimiz sevinçle ona su vereceğini düşündük. Ama bu subay cesetlerin bulunduğu araçlardan birine çocuğu fırlatarak bağırdı: 'Tamam! Artık su gerekmeyecek!' Zavallı anne arabaya doğru fırladı ama duyulan silah sesi onu sonsuza kadar durdurdu. O zaman büyük oğlu da katile saldırdı, ama onu da aynı dehşet karşıladı. O da vuruldu. 13 günlük yolculukta sadece bizim vagondan 24 ceset çıktı. Ölenlerin çokluğu nedeni ile tüm cesetler defnedilmiyordu, birçoğu demir yolu boyunca defnedilmeden öylece bırakılıyordu."
Gudermesli Saidat Murtazaliyeva'nın hafızasında hala dipdiri olan anılarında tüyler ürpertici bir perdeyi şöyle araladı:
"O soğuk günlerde sekiz yaşındaydım, ama yaşıma bakmaksızın sürgüne götürüldüğümü anladım. Vagonumuzda, (tabi böyle adlandırılabilirse, çünkü daha çok bakımsız bir domuz ahırına benziyordu) çoğunlukta kadın vardı. Ve adını hatırlamıyorum ama doğum yapmak üzere olan bir kadın aramızdaydı. Gece sancısı başladı, güzel bir ikiz doğurdu, kız ve oğlan. Sabahleyin cesetleri toplamaya başladıklarında kadın askerlerden yeni doğan bebeklerini kum çuvalının altına sakladı. Ama bebeğin ağlaması kadını ele verdi. Oğlunu kurtarmak için kadın canavarlara kız bebeği verdi ve subaylar ölene kadar ayakları ile bebeği dövdüler. Bugüne kadar halen böyle bir şeyin nasıl yapabileceğini anlamıyorum. Kadının sabaha kadar yaşayabileceğini düşünmemiştim. Ama yüzünde gözyaşı bile yoktu. Çünkü gözyaşını bu olaydan birkaç gün önce kocası ve iki erkek kardeşi öldürüldüğünde tüketmişti. Onun artık kızının hayatı karşılığında kurtardığı yeni doğan oğlundan başka kimsesi yoktu. Götürüldüğümüz Kazakistan'da onu iki kez daha gördüm. Son gördüğümde kocası, iki erkek kardeşi ve kızı için hazırladığı boş mezarların başındaydı".
89 yaşındaki Mesirbek Ganaşev de göz yaşlarını gizlemeden konuştu: "23 Şubat'ta Çeçen ve İnguşların Kazakistan, Sibirya ve Orta Asya'ya sürülüşlerinin 63. yıldönümü. Şubat 1944 kardeş halkların tarihinde kara bir sayfa. Yolda her gün açlık ve soğuktan insanlar öldü, demir vagonlar sadece cesetleri almak için açıldı ve çok nadir olarak kova ile vagona su almaya müsaade ettiler. Daha çok da uzun mesafelerde bulunan istasyonlardan kar almaya izin verdiler. Tüm halk Stalin rejiminin esiri oldu. Dana ahırı vagon dar idi, yatacak hiçbir yer yoktu, insanlar oturarak zor sığıyordu, bundan dolayı sırayla yatmak gerekiyordu, sadece çok ağır olanlar dinleniyordu. Birçoğu hasta idi, özellikle de çocuklar. Beş yaşındaki bir erkek çocuğunu hatırlıyorum. Ateşi vardı ve su istiyordu. İstasyonların birinde çocuğun annesi onu vagona bakan subaya yaklaştırdı. Hiç değilse oğlu için kar almayı rica etti. Kadının yalvarışına vagonda bulunan ihtiyarlar da katıldı. O zaman asker ağlayan çocuğu kaptı ve vagondan çıktı. Biz hepimiz sevinçle ona su vereceğini düşündük. Ama bu subay cesetlerin bulunduğu araçlardan birine çocuğu fırlatarak bağırdı: 'Tamam! Artık su gerekmeyecek!' Zavallı anne arabaya doğru fırladı ama duyulan silah sesi onu sonsuza kadar durdurdu. O zaman büyük oğlu da katile saldırdı, ama onu da aynı dehşet karşıladı. O da vuruldu. 13 günlük yolculukta sadece bizim vagondan 24 ceset çıktı. Ölenlerin çokluğu nedeni ile tüm cesetler defnedilmiyordu, birçoğu demir yolu boyunca defnedilmeden öylece bırakılıyordu."
