Anasayfa
Klasik Rus edebiyatı yazarlarından A.P. Çehov’un dediği gibi, “İnsandaki bütün her şey bir uyum içinde ve aynı güzellikte olmalı.”
Giyim-kuşamı, yüzü, genel görünümü, tutum ve davranışları düşünülecek olursa, bütün bu iyi özellikleri ferde kazandıran; onu bu değerlere sahip kılan ailedir. Çocuğun eğitimi ve yetiştirilmesinin temeli orada başlıyor. Adıge Xabze de, Adıgeler’in dünyada var olmasıyla başlayan düşünce ve davranış birliği örtüşmesi çerçevesinde gelişim gösteren daha da önemlisi, bu amaç için düzenlenmiş ve Adıge yaşam şeklinin temelini oluşturan onun sağlam yaşam kaynağıdır. O kadar ki, Adıge Xabze ulusun onu yaşantısından hiçbir şekilde ayıramayacağı şekilde onunla bütünleşmiştir. Diğer bir ifadeyle ulus ve xabze bütünlemesi iç içe girmiştir. Daha iyi ve daha üstün bir ölçüt bağlamında hiçbir şekilde dengini bulamayacağınız xabze, 6 bin yıldır Adıge ulusunun varlığı ile işlevlik kazanmış, dolayısıyla ‘Adıge Xabze’ diye anılmıştır.
Her yönüyle ulusal zenginliğimizin temeli ve onun en anlamlı yönünü Adıge Xabze oluşturmaktadır. Ulusal varlığımız ve onurumuzda Adıge Xabze’nin korunması, yaşanması ve ona değer verilmesi ile doğru orantılıdır. Adıge Xabze’nin oluşum sürecinde ileri görüş ve vizyon sahibi atalarımız, akılcı bir irdeleme ile kendi içten, mert tutum ve davranışlarını birlikte harmanladılar.
Yazar, şair, dramatist, gazeteci Khuyekho Nalbıy’in sanat düşüncesi çok şeyi içeriyor, çok şeyi çözümlüyor. Kaleminden çıkan sanatsal eserlerle ulusun kültür hazinesini zenginleştirdi ve zirveye taşıdı.
“Çubuk yaşken eğilir, çocuk küçükken eğitilir” söylemi çerçevesinde yarınki dünyamızı kuracak gençlerin karşılaşacakları sorunları kendine gündem yapan yazar, onlara ışık tutacak ‘Adıge Xabze’ isimli eseri yazdı.
Bu eser geçtiğimiz 2007 yılının sonunda Adıgey devlet basımevi tarafından 3 yüz adet basıldı. Eserin önemine binaen herhangi bir gecikmeye mahal vermenin yanlış olacağı düşüncesi ile değerli yazar eseri hazırlayarak, bizlere bıraktı.
Adıgey Cumhuriyeti eski başkanlarından Hazret Şovmen’in finansörlüğünde basılan kitap, 1-4. sınıflarda okuyan öğrencilere Adıge Xabze’nin öğretilmesine yönelik ve öğretmenler içinde yardımcı bir eserdir. Adıgey Cumhuriyeti Eğitim ve Bilim Banklığı ilk basımı yapılan eserin kullanılıp, faydalanılmasını gerekli görüyor.
Asırlar süren bir oluşum süreci sonunda ortaya çıkan Adıge örf ve adetleri, bu eserde açıkça ortaya koyuluyor. Kitap 1, 2, 3, ve 4. sınıflar olmak üzere 4 ayrı bölümden oluşuyor.
Gençlerin yaş ve zeka seviyeleri dikkate alınarak dereceli bir şekilde Adıge örf ve adetlerinin öğrencilere verilmesi ve öğretilmesinde yazarın çok önemli tespit ve söylemleri var. Her sınıf için verilmesi gereken ders anlatım metodu ve süresi birbirinin ardına bütünlük arz eden bir şekilde eserde yer alıyor.
1. sınıflar için hazırlanan bölüm şu şekilde başlıyor: “İnsanım, Adıgeyim, Özgürüm.” Bu sözlerde gizlenen ve bu sözleri içeren düşünceler sonraki sayfalarda açıkça ayrıntılandırılıp öğrencinin bilgi dünyasına sunuluyor.
2. sınıflara yönelik bölümde özellikle vurgulanan; insanın onur ve şanını yücelten güzel Adıge gelenekleri konu alınmaktadır. Burada Adıgey Cumhuriyeti devlet armalarından söz edilmekte, bunun yanında bazı örf ve adetler ile köylerden söz edilmektedir.
3. sınıflara yönelik bölümde Adıge giyim ve kuşamı, aile yapısı, vatan ve anlamı, Adıge söylenceleri ve Adıge Xabze arasındaki ilişki ve benzeri başka konuların öğretilmesi uygun görülüyor.
4. sınıflar için hazırlanan bölümde öncelik çocukların eğitiminde onlara uygulanan örf ve adetlerdir. Öğrencilerin daha fazla idrak anlamında yaş ve zeka yapılarına uygun olarak ‘Adıge ve Adıgelik’, ‘Adıge atı’, ‘Adıge at yarışı’, ‘Adıge sanatları’, ‘beşik bağlama’ ve bebeğin ilk yürüme seremonisi ‘lheteghawçü’ gibi konularda bilgi verilmesini yazar bu çağda uygun görüyor.
‘Adıge Xabze’ adlı eser Khuyekho Nalbiy tarafından onun Adıgece yüksek bir edebi yapıda ve Adıgece’nin bütün inceliklerini yansıtan uyumla yazıldı. Küçük büyük fark etmeksizin hiçbir zorlukla karşılaşmadan okunabilecek eser, tıpkı asla dinlemekten bıkmayacağınız güzel bir şarkı gibi. Her sayfada yer alan bilgi sizi derin hayretler ve hayranlık içinde bırakarak kitabın bütünüyle muhteşem bir uyum sağlıyor.
Kitabın dış görünüşü tam anlamıyla mükemmel, bunda ünlü ressam Feliks’in kitaptaki mevcut resimleri yapmasının etkisi yadsınamaz.
‘Adıge Xabze’ isimli yeni kitabını yeni yıl armağanı olarak ulusuna miras bırakan Nalbiy’in ömrüne sığdırdığı eserler, ömrü ile kıyaslanmayacak kadar çoktur. Sağ olsaydı daha bir çok eser ve çalışmaya imza atacaktı.
Eserin her Adıge ailesi için daima baş ucunda tutulacak kıymetli bir kaynak olacağına güveniyoruz. Bu durum gerçekleşirse okul aile ilişkisi geçmişte de olduğu üzere, yakın işbirliği ve iletişim içinde ortak çalışarak, yeni nesillerin eğitim ve öğretimlerinde beraberce sorumluluk alarak, geleceğe yönelik büyük gelişim ve ilerlemeler başarılacaktır. İşte o zaman, yaşlılarımız geleceğe duydukları güvenle huzurlu, gençlerimiz de mutlu bir geleceğe sahip olacaktır.
ALINTI
Giyim-kuşamı, yüzü, genel görünümü, tutum ve davranışları düşünülecek olursa, bütün bu iyi özellikleri ferde kazandıran; onu bu değerlere sahip kılan ailedir. Çocuğun eğitimi ve yetiştirilmesinin temeli orada başlıyor. Adıge Xabze de, Adıgeler’in dünyada var olmasıyla başlayan düşünce ve davranış birliği örtüşmesi çerçevesinde gelişim gösteren daha da önemlisi, bu amaç için düzenlenmiş ve Adıge yaşam şeklinin temelini oluşturan onun sağlam yaşam kaynağıdır. O kadar ki, Adıge Xabze ulusun onu yaşantısından hiçbir şekilde ayıramayacağı şekilde onunla bütünleşmiştir. Diğer bir ifadeyle ulus ve xabze bütünlemesi iç içe girmiştir. Daha iyi ve daha üstün bir ölçüt bağlamında hiçbir şekilde dengini bulamayacağınız xabze, 6 bin yıldır Adıge ulusunun varlığı ile işlevlik kazanmış, dolayısıyla ‘Adıge Xabze’ diye anılmıştır.
Her yönüyle ulusal zenginliğimizin temeli ve onun en anlamlı yönünü Adıge Xabze oluşturmaktadır. Ulusal varlığımız ve onurumuzda Adıge Xabze’nin korunması, yaşanması ve ona değer verilmesi ile doğru orantılıdır. Adıge Xabze’nin oluşum sürecinde ileri görüş ve vizyon sahibi atalarımız, akılcı bir irdeleme ile kendi içten, mert tutum ve davranışlarını birlikte harmanladılar.
Yazar, şair, dramatist, gazeteci Khuyekho Nalbıy’in sanat düşüncesi çok şeyi içeriyor, çok şeyi çözümlüyor. Kaleminden çıkan sanatsal eserlerle ulusun kültür hazinesini zenginleştirdi ve zirveye taşıdı.
“Çubuk yaşken eğilir, çocuk küçükken eğitilir” söylemi çerçevesinde yarınki dünyamızı kuracak gençlerin karşılaşacakları sorunları kendine gündem yapan yazar, onlara ışık tutacak ‘Adıge Xabze’ isimli eseri yazdı.
Bu eser geçtiğimiz 2007 yılının sonunda Adıgey devlet basımevi tarafından 3 yüz adet basıldı. Eserin önemine binaen herhangi bir gecikmeye mahal vermenin yanlış olacağı düşüncesi ile değerli yazar eseri hazırlayarak, bizlere bıraktı.
Adıgey Cumhuriyeti eski başkanlarından Hazret Şovmen’in finansörlüğünde basılan kitap, 1-4. sınıflarda okuyan öğrencilere Adıge Xabze’nin öğretilmesine yönelik ve öğretmenler içinde yardımcı bir eserdir. Adıgey Cumhuriyeti Eğitim ve Bilim Banklığı ilk basımı yapılan eserin kullanılıp, faydalanılmasını gerekli görüyor.
Asırlar süren bir oluşum süreci sonunda ortaya çıkan Adıge örf ve adetleri, bu eserde açıkça ortaya koyuluyor. Kitap 1, 2, 3, ve 4. sınıflar olmak üzere 4 ayrı bölümden oluşuyor.
Gençlerin yaş ve zeka seviyeleri dikkate alınarak dereceli bir şekilde Adıge örf ve adetlerinin öğrencilere verilmesi ve öğretilmesinde yazarın çok önemli tespit ve söylemleri var. Her sınıf için verilmesi gereken ders anlatım metodu ve süresi birbirinin ardına bütünlük arz eden bir şekilde eserde yer alıyor.
1. sınıflar için hazırlanan bölüm şu şekilde başlıyor: “İnsanım, Adıgeyim, Özgürüm.” Bu sözlerde gizlenen ve bu sözleri içeren düşünceler sonraki sayfalarda açıkça ayrıntılandırılıp öğrencinin bilgi dünyasına sunuluyor.
2. sınıflara yönelik bölümde özellikle vurgulanan; insanın onur ve şanını yücelten güzel Adıge gelenekleri konu alınmaktadır. Burada Adıgey Cumhuriyeti devlet armalarından söz edilmekte, bunun yanında bazı örf ve adetler ile köylerden söz edilmektedir.
3. sınıflara yönelik bölümde Adıge giyim ve kuşamı, aile yapısı, vatan ve anlamı, Adıge söylenceleri ve Adıge Xabze arasındaki ilişki ve benzeri başka konuların öğretilmesi uygun görülüyor.
4. sınıflar için hazırlanan bölümde öncelik çocukların eğitiminde onlara uygulanan örf ve adetlerdir. Öğrencilerin daha fazla idrak anlamında yaş ve zeka yapılarına uygun olarak ‘Adıge ve Adıgelik’, ‘Adıge atı’, ‘Adıge at yarışı’, ‘Adıge sanatları’, ‘beşik bağlama’ ve bebeğin ilk yürüme seremonisi ‘lheteghawçü’ gibi konularda bilgi verilmesini yazar bu çağda uygun görüyor.
‘Adıge Xabze’ adlı eser Khuyekho Nalbiy tarafından onun Adıgece yüksek bir edebi yapıda ve Adıgece’nin bütün inceliklerini yansıtan uyumla yazıldı. Küçük büyük fark etmeksizin hiçbir zorlukla karşılaşmadan okunabilecek eser, tıpkı asla dinlemekten bıkmayacağınız güzel bir şarkı gibi. Her sayfada yer alan bilgi sizi derin hayretler ve hayranlık içinde bırakarak kitabın bütünüyle muhteşem bir uyum sağlıyor.
Kitabın dış görünüşü tam anlamıyla mükemmel, bunda ünlü ressam Feliks’in kitaptaki mevcut resimleri yapmasının etkisi yadsınamaz.
‘Adıge Xabze’ isimli yeni kitabını yeni yıl armağanı olarak ulusuna miras bırakan Nalbiy’in ömrüne sığdırdığı eserler, ömrü ile kıyaslanmayacak kadar çoktur. Sağ olsaydı daha bir çok eser ve çalışmaya imza atacaktı.
Eserin her Adıge ailesi için daima baş ucunda tutulacak kıymetli bir kaynak olacağına güveniyoruz. Bu durum gerçekleşirse okul aile ilişkisi geçmişte de olduğu üzere, yakın işbirliği ve iletişim içinde ortak çalışarak, yeni nesillerin eğitim ve öğretimlerinde beraberce sorumluluk alarak, geleceğe yönelik büyük gelişim ve ilerlemeler başarılacaktır. İşte o zaman, yaşlılarımız geleceğe duydukları güvenle huzurlu, gençlerimiz de mutlu bir geleceğe sahip olacaktır.
ALINTI
teşekkür ederiz